Gemliğin Toprak Özellikleri #
Araştırma sahasındaki mevcut topraklar iklim, topografya ve ana kaya farklılıkları nedeniyle çeşitli gruplara ayrılmaktadır. Toprak özellikleri açısından değerlendirildiğinde öncelikle toprak çeşitliliği gelmektedir. İlçe toprakları genel olarak alüvyal, kireçsiz kahverengi orman toprakları, kahverengi orman toprakları ve kolüvyal topraklar olarak sınıflandırılmaktadır.
Alüvyal topraklar akarsuyun taşıyıp çevresine bıraktığı inorganik birikintilerdir. Eğimin azaldığı akarsu taşkınlarının yaşandığı ve kıyı bölgelerde taşınan maddelerin birikmesiyle oluşan topraklar, birçok bitkinin yetişmesine imkân sağlamaktadırlar. Verimli olan ve kolay işlenebilen bu toprakların en önemli problemi drenaj yetersizliğidir. Çalışma alanımızda alüvyon topraklar, Gemlik Ovası, Engürücük Ovası ve Kumla Ovası’nda yer almaktadır.
Kireçsiz kahverengi orman toprakları, humus bakımından zengin, geçirgen, az gözenekli, killi yapıda olan topraklardır. Yıllık ortalama yağışın 600–800 mm. arasında değiştiği bölgelerde görülen orman toprakları, tarımsal üretime elverişli olmayan çoğunlukla fundalık ve ormanlık alanlardan oluşmaktadır. Çalışma alanımızda
61Bursa İli 2011 Yılı Çevre Durum Raporu, s. 76-77.
topografyanın tepelik, dağlık olması nedeniyle orman toprakları erozyona açıktır. Samanlı Dağlarının yüksek kesimlerinde tepelik alanlarda görülen bu topraklarda hayvancılık faaliyetleri sürdürülmektedir.
Kahverengi orman toprakları, genelde tepelik, dik ve fazla eğimli arazilerde karşımıza çıkmaktadır. Engebeli yerlerde makilerin, meşeliklerin ve zeytinliklerin hâkim olduğu alanlarda görülen bu topraklar, ayrıca düz ve toprak derinliği yeterli olan arazilerde de görülmektedir. Genellikle taş ve kil içeren bu topraklar, organik bakımdan zengin değildir. Düz arazilerde tarım için verimli olduklarından dolayı, organik gübre takviyesi ile beraber verimlilikleri arttırılabilmektedir. Marmara Bölgesi’nin güney kısımlarında görülen bu topraklar Gemlik Körfezinin kuzey yamaçlarında ve düzlük alanlarda da görülmektedir.
Kolüvyal topraklar ise, genellikle hızlı yüzey akışının olduğu dağlık veya engebeli arazilerden taşınan materyallerin eğimin azaldığı yerde birikmesiyle oluşan veya akarsuyun taşımış olduğu materyallerin birikmesi sonucunda oluşmuş toprak çeşididir. Sağanak yağışlar ve ani su yükselmeleri erozyon yaratarak toprağı eğim yönünde sürükleyip biriktirmesi sonucunda düz arazilerde görülmektedir. Toprak derinliği topografyanın eğimine bağlı olarak değişmekle birlikte tarımsal verimlilik fazla yüksek değildir. Bu toprakların su tutma kapasiteleri düşük olduğundan dolayı genelde kuru tarım yapılmaktadır.
Gemlik’in dağlık ve engebeli topografyaya sahip olması nedeniyle yaygın olarak, kireçsiz kahverengi orman toprakları, kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları ve kahverengi orman toprakları yayılış gösterir. Tarımsal üretimin fazla olduğu taşınmış topraklara ise (alüvyal-kolüvyal) çukur sahalarda, vadi ve ova tabanlarında rastlanır. Yağış miktarı ve yıkamanın az olması nedeni ile tarıma elverişli topraklarda genel olarak zeytin tarımı yapılmaktadır. Tarım topraklarının büyük bir bölümünün organik madde yönünden fakir olması nedeniyle bölgede gübrelemeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle tarıma elverişli arazilerde toprakların organik madde yönünden zengin olmasını sağlamak ve tarımsal üretimde verimliliği arttırmak için gübre kullanımının yaygınlaştırılması gerekmektedir.
Tablo 1.10. Gemlik Toprak Gruplarının Ortalama Analiz Değerleri. #
Tablo 1.10. Gemlik Toprak Gruplarının Ortalama Analiz Değerleri.
Toprak Tipi | Gemlik Toprak Gruplarının Ortalama Analiz Değerleri | ||||||
%Işba | pH | Total Tuz % | Kireç % | Organik Madde % | P2O5 Kg/Dekar | K2O Kg/Dekar | |
Alüvyal | 44 | 7,30 | 0,037 | 3,56 | 2,03 | 5,11 | 67,3 |
Kolüvyal | 54 | 7,54 | 0,070 | 5,35 | 1,79 | 6,22 | 82,1 |
Kahverengi Orman | 54 | 7,50 | 0,063 | 4,84 | 2,14 | 5,75 | 81,0 |
Kireçsiz Kahverengi Orman | 47 | 6,87 | 0,032 | 0,84 | 2,21 | 4,53 | 36,8 |
Kaynak: Bursa İli 2011 Yılı Çevre Durum Raporu.
